Ang dili masabtan sa kadaghanan mahitungod sa kaadlawan ug ang dili nila masulti na kung traynta naka, mabati nimo baynte paka, ug kinse, ug katorse, ug onse, ug diyes, ug otso, ug singko, ug tres. Tapos makuratan nalang ka, pagbangon nimo, birtdi na diay nimo! Unya, mag traynta'y uno na pa gayud ka. Kahibalo naka na muabot ning higayuna, pero dili lang gyapun ka katuo. Ngano? Dili man gud nimo bation ang pagka traynta'y uno. Tapion nimo nga traynta gyapun ka.
Pareha sa ubang mga adlaw makasulti ka ug dili mao, parti kana siya sa edad diyes. Ug duna poy mga adlaw nga gusto nimo muhigda tapad sa imong inahan kay tungod nahadlok ka, parti kana nimo na mabati ang edad singko. Ug masking daku naka tapos gatiyabaw ka, parti kana sa edad tres, okey lang na oi. Kay mao mana akong ginaingon sa akong inahan pagsubo ug naguol siya, ihilak lang. Kay siguro mabati pud niya ang edad tres.
Ang pag edad pareha ra pud na sa singsing sa sibuyas, sama pud sa mga linya sa sulod sa lawas sa usa ka kahoy, diha nimo mailhan kung pila na ka tuig ang iyang kinabuhi. Sama sa panit sa bitin, ang paghuslo ug upak sa iyang panit sa akong opinyon mao poy ilhanan sa numero sa iyang tuig na natawhan.
Dili nimo mabati ang pagka traynta'y uno. Dili dayun. Mulabay pa ang mga adlaw, semana, pwede pud bulan, bago nimo masulti nga trayntay uno na gyud ka. Ang akong ganahan ug damgohon na unta nasa diyes pako, kay tungod kadtong nasa elementarya pako niay tao nga skawt lider siya ni singgit, “Inday, imong hiklat galutaw lutaw!”. Wala koy nabuhat, dili ko katinggog. Makahibalo na unta ko musulti nga dili ko mo admeyt, kaysa naman magtak-om kanunay ug kataw-an atubangan sa tanan nakong klasmeyt.
“Ulan! Kusog kaayo. Niay hiklat galutaw lutaw. Ka kinsa mani?” ang skawt lider nagsulti sa singgit, tapos ako gahugas ug plato sa sulod sa balongbalong. “Dili na ako,” ang tanan girl skawt gatubag. “Kinahanglan naay mag-angkon ni ini kay kadaghang ba aning mga panti.” Skawt lider sige sulti sa tanan. Kakusog sa ulan, maduggog nako ang dalugdog ug ang pag-agas sa tubig. Pero maskig amoa to tanan, apil ako nga hiklat galutaw lutaw, dili gayud ko mu-angkon na ako. Dili ko mutubag, kay ako maghugas nalang.
Siguro kay sige ko nimo ginasugo, siguro kay dali rako nimo makita, siguro kay dali ra mahinumduman akong pangalan sa eskwelahan, tanan ako?. “Kay Inday gyud ning hiklat, kuha-a na ni, pagdali.” Ang skawt lider pirti nang suko-a. Pero maskig syagit na siya, nilingi ko kaniya, wala may mugawas nga gikan sa akong baba. Hangtud naka tubag ko, “dili na ako, dili, imo tingali...dili ako,” nakaingon ko sa gamay nako nga tingog. Siguro ako ng panti, kadtong bata pako? Kadtong edad dos pako? Ambot. Pero wala may nakadunggog sa akong gamay nga tinggog.
“Imo kana, Inday. Paghilum!” Ingon sa skawt lider. “Kinsa pamay lain, ikaw ramay gakalat diri.” Kay tungod lider siya ug dako na, maestra pa gayud siya, siya ang tama ug ako ang mali.
Dili na ako, dili, dili, pero kining skawt lider sa mga babae nipahawa ug giingnan pako nga pagpadayun sa paghugas sa mga plato. Ingon siya huna hunaon daw nako nga ang paghugas, akong trabaho. Sila tanan gapasilong na sa klasrom, samtang ako gahilak sa tak-om. Gatan-aw ko sa mga hiklat, galutaw lutaw. Ambot, galisud akong buot. Nikalit lang man, nisakit akong dughan. Parti kini nako nga gahilak murag edad tres.
Hangtud nawala na ang akong kasub-anan ug ang ulan nawala na sa kadalanan, ang mga hikwat gatapok na sa kiliran. Gipangbangkwit na nako ang akong ubang gamit. Nagkuha ko ug estik ug akong gipangtusok ang mga panti ug gilabay ngadto sa sulok. Dili na ako, dili, dili. Maoy akong nasulti sa hilom samtang akong mga mata ga piyong. Paghuman namo hipos sa tint, tanan skawt nanglimpyo ug nagtinabangay, adto ko sapa didto mga panti akong gipanglabay! Dili ni ako, dili. Dili. haha, ug ako nikatawa.
Karung adlawa, akong ugangan nipalit ug regalo nga buwak ug keso nga keyk. Simpol lang na selebrasyon para ugma dili ta magka alta presyon. Niay mga regalo pud gikan sa tanan apil akong bana nga mukanta ug “Happy birthday” sa akong adlaw na natawhan. Trenta ko karung adlawa, ugma magtraynta uno na, pwede pud baynte, ug kinse, ug katorse, ug onse, ug diyes, ug otso, ug singko, ug tres. Pero pwede pud ko mubalik sa panahon na akong edad diyes, arun maingnan na nako tong nagpahi-ubos nako atong skawting na ayaw magsingka singka sa mga bata, hilabi na kung estoryahan ang panti. Kay ikaw dapat kahibaw, na ang bata pwede maulaw. Ang dughan sa bata pwede masakitan sama nimo kung ikaw masingkahan. Palitan dayun nako akong sarili ug daghang lobo, mga isa ka libo arun ako maglupad lupad kauban ang mga panganod ug mga langgam nga gasunod-sunod. Pagmasingkahan ang bata ganahan mapalayo sa tanan ug mapalayo sa kalibutan, gunit gunit ang mga lobo ug mabati nga duol na siya sa balay sa Ginoo.
Works Cited
Cisneros, Sandra. Eleven.
No comments:
Post a Comment